Κατηγορία: ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ

του Νάσου Μπράτσου

Ημέρες με συγκινησιακή και ιστορική φόρτιση λόγω της επετείου και σίγουρα δίνουν την αφορμή σε αρκετούς πολίτες, ανάμεσά τους και εκδρομείς, να επισκεφτούν περιοχές και χώρους με ιστορική σημασία, όπου στο Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, σημειώθηκαν σημαντικά γεγονότα.

Μεταξύ των χώρων αυτών είναι και το Μουσείο θυμάτων ναζισμού στο Δίστομο, όπου αποτελεί πόλο έλξης επισκεπτών, πάντα με την τήρηση των μέτρων προστασίας από την πανδημία.

Όπως αναφέρει ο Δήμος Διστόμου – Αράχωβας – Αντίκυρας στην ιστοσελίδα του: «Στην είσοδο δεσπόζει η φωτογραφία της πρόσφατα αποβιωσάσης (16-3-2009) σε ηλικία 84 ετών, Διστομίτισας Μαρίας Παντίσκα, διάσημης από τη δημοσίευσή της στο περιοδικό LIFE, αρ. τ. 10 στις 27-11-1944.

Ο συνολικός χώρος του, που ανέρχεται σε 200 περίπου τ.μ.χωρίζεται σε 2 επίπεδα. Στον πρώτο όροφο είναι αναρτημένες σε ειδική αίθουσα, οι φωτογραφίες όλων των θυμάτων, καθώς και ειδικός χώρος φωτογραφίας του οστεοφυλακίου, που βρίσκεται ατόφιο στο ειδικό Μαυσωλείο στο λόφο Κάναλες του Διστόμου. Στον προθάλαμο, υπάρχει ιστορικό υλικό εφημερίδων και περιοδικών εκδόσεων της εποχής με άρθρα φωτογραφίες και ντοκουμέντα.

Εγκαινιάσθηκε επί δημαρχίας Λουκά Παπαχρήσου, από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κάρολο Παπούλια, του οποίου η υπογραφή εμφαίνεται και στο βιβλίο επισκεπτών.
Ποιήματα των κορυφαίων μας ποιητών Νικηφόρου Βρεττάκου και Δημήτρη Τσούρα, είναι αναρτημένα στο χώρο και ειδικά αφιερωμένα στη σφαγή του Διστόμου.
Στον πρώτο όροφο έχει ήδη αρχίσει η λειτουργία οπτικοακουστικών μέσων, για την καλύτερη και πληρέστερη ενημέρωση των επισκεπτών.Ήδη αναπτύχθηκε στο ισόγειο επί Δημαρχίας Αθανασίου Πανουργιά, αίθουσα προβολής οπτικοακουστικού υλικού σχετικά με τη σφαγή, μέσω ευρωπαϊκού προγράμματος».

Eπίσης σημαντικά εκθέματα υπάρχουν στο Μουσείο Εθνικής Αντίστασης Ηλιούπολης και στο Μουσείο Εθνικής Αντίστασης Λάρισας, αλλά και στη Νίκαια στο χώρο του παλιού ταπητουργείου.

Σχετικές ειδήσεις:

Το ert.gr παρουσιάζει το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης στη Λαμία

Το ert.gr στο Μουσείο ΕΑΜικής Εθνικής Αντίστασης του Δήμου Καισαριανής (φωτο)

www.ert.gr

Συνήθως οι φωτογραφίες έρχονται να “υποστηρίξουν” ένα δημοσιογραφικό κείμενο, αλλά μερικές φορές όπως τώρα, γίνεται το αντίστροφο, δηλαδή ένα κείμενο έρχεται σαν αποτέλεσμα της ανάλυσης μίας φωτογραφίας.

Βρισκόμαστε στο 1928 στην εργατούπολη της Καλαμάτας και ο “Εργατικός Αστήρ” αφιερώνει τη φωτογραφία στον πρόεδρό του Μίμη Μπάκα. Τη φωτογραφία καθώς και κάποια στοιχεία, μας έδωσε ο εγγονός του Μιχάλης Μπάκας, τον οποίο και ευχαριστούμε για το πολύτιμο αυτό ντοκουμέντο. Μιλάμε πάντα για ανεξάρτητες ομάδες που δεν συμμετείχαν σε επίσημες διοργανώσεις και κατηγορίες, αλλά σε φιλικούς αγώνες και τουρνουά, με τα έξοδα της ομάδας (αθλητικό υλικό) να καλύπτονται από τους ίδιους τους παίκτες και το φιλικό – συναδελφικό τους περιβάλλον.

Το ενδιαφέρον είναι στην αφιέρωση της ομάδας που χρησιμοποιεί αναφερόμενη στον πρόεδρο το “σ”, που στην πολιτική ορολογία σημαίνει “σύντροφος” και στη συνδικαλιστική ορολογία σημαίνει “συνάδελφος”. Ενίοτε σημαίνει και τα δύο μαζί. Δείγμα λοιπόν πως η ίδια η ομάδα αντιλαμβάνεται την ύπαρξή της και τη λειτουργία της μέσα σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο. Ο πρόεδρος στη φωτο είναι ο κοστουμαρισμένος.

 

Μερικές φορές οι λεπτομέρειες είναι πιο “δυνατές” από το κυρίως θέμα. Διακρίνονται πίσω από τους παίκτες κάποια πόδια ξυπόλητα, είτε είναι μέλη της ομάδας που δεν φωτογραφήθηκαν ακριβώς γι’ αυτό (υπάρχουν πολλά φωτογραφικά ντοκουμέντα τις δεκαετίες 1920 και 1930 που είναι παρόμοια), είτε είναι θεατές – φίλαθλοι ή πιτσιρίκια.

Όπως και να έχει η κυκλοφορία ξυπόλητων είναι δείγμα της ένδειας εκείνων των χρόνων. Επίσης είναι σαφές ότι η ομάδα είχε μικρό μέσο όρο ηλικίας και ο εργατικός της αυτοπροσδιορισμός ταιριάζει με τα δεδομένα της εποχής όπου η ένταξη στην αγορά εργασίας γινόταν από ανάγκη από πολύ μικρές ηλικίες. Σε άλλες λεπτομέρειες βλέπουμε ότι ένας δεν φοράει το ίδιο σορτσάκι με άλλους, ενώ ένας φοράει διαφορετική φανέλα, αλλά με το ίδιο σήμα.

Όπως μας μετέφερε ο εγγονός του Μιχάλης Μπάκας, ο πρόεδρος του Εργατικού Αστέρα Μίμης Μπάκας, γεννηθείς το 1901, ήταν καπνεργάτης στου “Καρέλια” και για κάποια χρόνια ενταγμένος στο ΚΚΕ, από το οποίο διεγράφη, καθώς ακολούθησε τον Παντελή Πουλιόπουλο (γενικός γραμματέας του ΚΚΕ την περίοδο 1924-1926, διαγραφείς το 1927 – εκτελέστηκε το 1943 από τους Ιταλούς στο Κούρνοβο). Την μεταπολεμική περίοδο ο Μίμης Μπάκας εξορίστηκε στους Φούρνους Κορσεών στο νομό Σάμου με την κατηγορία του “παράνομου εράνου”.

Η κοινωνική κατάσταση πάνω στην οποίο συγκροτήθηκε η ομάδα ήταν οι έντονες κοινωνικές συγκρούσεις στην πόλη, άλλοτε με αιχμή τους λιμενεργάτες (1932, 1934), άλλοτε τους καπνεργάτες και αρκετές φορές όλους τους κλάδους μαζί. Μεγάλες απεργίες, συγκρούσεις με την αστυνομία, τραυματισμοί, συλλήψεις, αλλά και θάνατοι εργατών και ενός εργοδότη, ήταν το περιβάλλον μέσα στο οποίο υπήρχε και το ρεύμα του λεγόμενου “εργατικού αθλητισμού”.

Δηλαδή του ρεύματος εκείνου που προωθούσε συνειδητά την αντίληψη του μη αλλοτριωμένου αθλητισμού που δεν γίνεται εργαλείο προπαγάνδας (όπως έκαναν εκείνα τα χρόνια Χίτλερ και Μουσολίνι) για να στηρίξει θεωρίες υπεροχής της αρίας φυλής έναντι των άλλων μέσα και από την επιβολή – νίκη στις αθλητικές συναντήσεις, ή την υπεροχή του φασισμού μέσα από μεγάλα αθλητικά έργα. Ήταν δηλαδή μία αντιπαράθεση ενάντια στη χρήση του αθλητισμού σαν υποστηρικτικό εργαλείο μιλιταριστικών και φασιστικών καθεστώτων.

Με το όνομα “Εργατικός Αστήρ” από δεκαετία του 1920 έως και τα μέσα της δεκαετίας του 1930, έχουμε καταγράψει τουλάχιστον 12-13 ομάδες σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας, δείγμα της πανελλαδικής εξάπλωσης του συγκεκριμένου ρεύματος που στην Ελλάδα στηρίχθηκε από την ΟΚΝΕ, ενώ σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες στηρίχτηκε από σοσιαλδημοκρατικές και κομμουνιστικές δυνάμεις.

Δεν μπορέσαμε να βρούμε πόσα χρόνια λειτούργησε η ομάδα, αλλά όπως είχε συμβεί από ανάλογες συγκροτήσεις, από το 1935 (αποτυχία του βενιζελικού κινήματος και εδραίωση της κυβέρνησης Τσαλδάρη) και πολύ περισσότερο από το 1936 (δικτατορία Μεταξά), υπήρξε συστηματική δίωξη και των συνδικαλιστών και των αθλητικών σωματείων που κινούνταν σε κατευθύνσεις μη αρεστές στους κυβερνώντες.

Όπως και να έχει ο “Εργατικός Αστήρ Καλαμάτας”, στις σελίδες της ιστορίας “σκόραρε” με το ότι υπήρξε.

Φωτο: Μιχάλης Μπάκας

Έντυπο εποχής: Koινωνιολογική και Πολιτική Εγκυκλοπαίδεια – Αύγουστος 1934, εκδότης Δημήτρης Πουρνάρας

Έρευνα: Νάσος Μπράτσος

Σχετική είδηση: «Ένωσις Παπαστράτου»: Η ποδοσφαιρική ομάδα των καπνεργατών στη δεκαετία του 1930

Έρχεται στο ert.gr:

Σάββατο 31 Οκτωβρίου 2020: Σ. Γκανάτσιoς: Η μεγάλη ποδοσφαιρική ιστορία του Βόλου

Κυριακή 1 Νοεμβρίου 2020: To ert.gr στο Μουσείο Μεταξουργείου του Βόλου (φωτορεπορτάζ)

www.ert.gr

Στις αρχές της δεκαετίας του 1930 θα μεταφερθούμε, τότε που στο αθλητικό ρεύμα της εποχής συμμετείχαν και εργασιακοί χώροι με τη δημιουργία ομάδων στις οποίες συμμετείχε το προσωπικό τους και συγκεκριμένα θα δούμε το αντίστοιχο φαινόμενο στην καπνοβιομηχανία “Παπαστράτος”.

Στη φωτογραφία της ομάδας βλέπουμε το σήμα της επιχείρησης στις φανέλες και κατά συνέπεια έχουμε μία πρώτη αποτύπωση “χορηγού” για την εποχή εκείνη. Δεν ήταν η μόνη περίπτωση αφού και άλλες βιομηχανίες έκαναν ακριβώς το ίδιο.
Το ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι ενισχύεται και ενθαρρύνεται η δημιουργία ποδοσφαιρικής ομάδας, δηλαδή μίας επιλογής που προάγει την υγεία, από μία επιχείριση που το προϊόν της δεν βοηθάει στη διατήρηση της υγείας.

Στις μέρες μας που έχει απαγορευτεί το κάπνισμα στους αθλητικούς χώρους αυτό δημιουργεί μεγαλύτερη εντύπωση, αλλά επί της γενικής αρχής δεν σημαίνει ότι οι εργάτες μίας επιχείρησης πρέπει να ταυτίζονται υποχρεωτικά με το προϊόν που παράγει.

Αλλιώς οι εργαζόμενοι πχ σε μία οινοποιία θα έπρεπε να είναι όλοι πότες και οι εργαζόμενοι σε μία βιομηχανία αλλαντικών, όλοι σχεδόν αποκλειστικά κρεατοφάγοι.

Από τα δημοσιεύματα μαθαίνουμε ότι η ομάδα εμφανίστηκε για πρώτη φορά το Σεπτέμβριο του 1931 και αυτό έχει μεγάλη σημασία για την κατάσταση του κλάδου εκείνα τα χρόνια. Το καπνεργατικό ζήτημα εκείνων των χρόνων, έχει σαν βασικές παραμέτρους φορολογικά ζητήματα σε βάρος των καπνοπαραγωγών και των των καπνεμπόρων, είσοδο μηχανών στα καπνεργοστάσια, άρα και περιορισμό της “ζωντανής εργασίας”, μείωση μεροκαμάτων και θέσεων εργασίας και μεγάλες κινητοποιήσεις.

Η ακμάζουσα εκείνα τα χρόνια καπνοβιομηχανία του Παπαστράτου δείχνει να μην αγγίζεται από όλα αυτά, έχει εργοστάσια σε διάφορα σημεία της χώρας και έχει επεκταθεί στις ξένες αγορές. Την ίδια χρονιά που εμφανίστηκε η ομάδα, το 1931, είχαν σημειωθεί αιματηρές συγκρούσεις μπροστά στο εργοστάσιο του Παπαστράτου.

Επιπλέον η εταιρεία διαφημίζεται στις εφημερίδες της εποχής. Αυτό δεν εμποδίζει το Μάρτη του 1936, 1.500 καπνεργάτες των αποθηκών του Παπαστράτου στην Αθήνα να απεργήσουν, άρα η ομάδα δεν σήμανε και την απεμπόληση άλλων δραστηριοτήτων από το εργατικό δυναμικό.

Όπως αναφέρεται για το καπνεργατικό ζήτημα στο “Κοινωνιολογική και Πολιτική Εγκυκλοπαίδεια” του Δημήτρη Πουρνάρα (Αύγουστος 1934): “To καπνικόν ζήτημα εν Ελλάδι απέκτησεν οξύτητα από του 1922 και εντεύθεν μέχρι του 1929. Από του 1929 μέχρι σήμερον η οξύτης αυτή έφθασε τα όρια κακοήθους κρίσεως” και “Η περίοδος απότου 1929 – 1933 εσημείωσε την μεγαλυτέραν πτώσιν των χωρικών τιμών και την μεγίστην έντασιν καπνεργατικής ανεργίας. Ιδίως η εσοδεία του 1930 υπήρξεν εξαιρετικώς καταστροφική”. Το 1923 η τιμή του κιλού ήταν 3.70 χρυσές δραχμές και το 1933 μόλις 1 χρυσή δραχμή.

Σε αυτές τις συνθήκες και με μεγάλες κινητοποιήσεις σε πόλεις – καπνεργατικά κέντρα, στον Πειραιά ο Παπαστράτος έχει την πολυτέλεια να φτιάχνει ποδοσφαιρική ομάδα για τους εργάτες του και αυτοί να την στελεχώνουν.

Χρόνια μετά, κατά τη διάρκεια της δικτατορίας της 4ης Αυγούστου, το καθεστώς επιχειρεί να οικειοποιηθεί και να προβληθεί από τα πετυχημένα πειράματα εργοστασιακού αθλητισμού, ασχέτως αν αυτά είχαν γίνει χρόνια πριν έρθει η δικτατορία. Είναι ένα έργο που το έχουμε δει σε όλες τις εποχές, από τον κόπο κάποιων να επιχειρούν να βγάλουν υπεραξία κάποιοι άλλοι. Η φωτο της ομάδας είναι από δημοσίευμα της 12ης Αυγούστου του 1940

Επί του αγωνιστικού χώρου διαβάζουμε για τη σύνθεση της ομάδας του 1931, ότι τη στελέχωναν οι Κ. Βρεττάκος, Κ. Κωνσταντουδάκης, Κ. Φούντας, Γ. Δεληγιάννης, Α. Τζανετάκης, Α. Αλεξανδρόπουλος, Α. Λαβετζάκης, Κ. Ζούλιας, Ν. Καπετανίδης, Γ. Πετσάλης, Ν. Γιδόπουλος.Το δημοσίευμα καταλήγει: “Είμεθα απολύτως βέβαιοι ότι η oμάς της Ενώσεως Παπαστράτου θα φανή ανταξία της ενισχύσεως των φιλάθλων διευθυντών και θα βαδίση σταθερά, παραλλήλως προς την εξέλιξην και θέσιν της βιομηχανίας την οποία αντιπροσωπεύει εις ανώτερα επίπεδα καταλαμβάνουσα ούτω μία εξέχουσαν θέσιν μεταξύ της οικογενείας των Συλλόγων ιδίως άλλων εργοστασίων και οργανώσεων”.

Έρευνα: Νάσος Μπράτσος

 

Έρχεται στο ert.gr:

Κυριακή 25 Οκτωβρίου 2020: Ο Εργατικός Αστήρ Καλαμάτας (1928) και ο καπνεργάτης πρόεδρός του Μίμης Μπάκας

Σάββατο 31 Οκτωβρίου 2020: Σ. Γκανάτσιoς: Η μεγάλη ποδοσφαιρική ιστορία του Βόλου

Κυριακή 1 Νοεμβρίου 2020: To ert.gr στο Μουσείο Μεταξουργείου του Βόλου (φωτορεπορτάζ)

www.ert.gr

Ο Πρόεδρος Τραμπ προχώρησε τελικά, ελάχιστη ώρα μετά την ταφή της Ρουθ Μπέιντερ Γκίνσμπεργκ, με την πρόταση αντικατάστασή της στο Ανώτατο Δικαστήριο από την 48χρονη Έιμι Κόνεϊ Μπάρετ, δικαστή τα τελευταία τρία χρόνια στο 7^ο Ομοσπονδιακό Εφετείο των ΗΠΑ, διορισμένη πάλι από την ίδιο, και προηγουμένως καθηγήτρια στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Notre Dame. To τελείως διαφορετικό προφίλ της προτεινόμενης Μπάρετ από την εκλιπούσα Γκίνσπεργκ, καθώς και η ταχύρρυθμη διαδικασία με την οποία ο Τραμπ θα επιδιώξει –και αναμένεται να πετύχει- να επικυρώσει τον διορισμό της  από τη Γερουσία πριν τις εκλογές, έρχεται να δημιουργήσει νέες αναταράξεις στην ήδη πολωμένη πολιτική σκηνή των ΗΠΑ. Επιπλέον, το εν λόγω Δικαστήριο μπορεί να χρειαστεί να λειτουργήσει και πάλι ως Ανώτατο Εκλογοδικείο της χώρας (όπως το 2000) και επομένως να έχει καθοριστικό ρόλο στην εξέταση των αποτελεσμάτων των επικείμενων εκλογών.

Toυ Πολυδεύκη Παπαδόπουλου

Η διαμάχη γύρω από τους συσχετισμούς του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ ξεπερνά κατά πολύ τον δικανικό χώρο. Οι αρμοδιότητες και ο τρόπος λειτουργίας αυτού του Δικαστηρίου, σε συνδυασμό με το μινιμαλιστικό Αμερικανικό Σύνταγμα, το καθιστά, όχι απλώς πυρηνικό στοιχείο του θεσμικού οικοδομήματος των ΗΠΑ, αλλά καθοριστικό παράγοντα για το ίδιο το πολιτικό σύστημα της χώρας. Ορισμένοι σχολιαστές αποκαλούν, χαρακτηριστικά, τα 9 μέλη του Ανώτατου Δικαστηρίου ως «ισχυρούς, ισόβιους πολιτικούς με μαύρες τηβέννους». Γι’ αυτό είναι απολύτως δικαιολογημένο το σφοδρό ενδιαφέρον των Αμερικανών Προέδρων, που επιλέγουν τους εν λόγω δικαστές, καθώς και οι αντιπαραθέσεις τους πολλές φορές με τη Γερουσία, που πρέπει να τους εγκρίνει.

Έτσι, από την πρώτη στιγμή που ανακοινώθηκε ο θάνατος της Ρουθ Μπέιντερ Γκίνσμπεργκ όποιος γνωρίζει έστω σχετικά τα δημόσια πράγματα των ΗΠΑ κατάλαβε αμέσως πως ένα νέο μεγάλο θέμα ήρθε να προστεθεί στην δύσκολη πολιτική ατζέντα αυτής της χώρας για την περίοδο μέχρι τις προεδρικές εκλογές και ενδεχομένως μέχρι την ανάληψη της εξουσίας τον Ιανουάριο από τον όποιο Πρόεδρο εκλεγεί (ειδικά αν χάσει ο Τραμπ), αλλά και  την ανανέωση της σύνθεσης του Κογκρέσου. Κι αυτό γιατί αν η αναπλήρωση ενός μέλους του Ανώτατου Δικαστηρίου ήταν πάντα, όπως προαναφέρεται, μια πολύ σημαντική υπόθεση, αυτή γίνεται πολύ πιο κρίσιμη στις παρούσες συνθήκες.

Μια υπερσυντηρητική στη θέση μιας υπερφιλελεύθερης

Κανείς δεν αμφέβαλε πως ο Ντόναλντ Τραμπ θα άρπαζε την ευκαιρία να προλάβει να αναπληρώσει ένα μέλος του Δικαστηρίου με πρόσωπο της αρεσκείας  του, ακόμη και πριν τις εκλογές. Και επέλεξε να αντικαταστήσει τη Ρουθ Μπέιντερ Γκίνσμπουργκ, γυναίκα θρύλο για τον προοδευτισμό της και τους φεμινιστικούς αγώνες της, με το εν πολλούς αντίθετό της, που είναι η Έιμι Κόνεϊ  Μπάρετ. Η τελευταία αν και αξιοσέβαστη νομικός, με ακαδημαϊκούς τίτλους, είναι επίσης γνωστή για τις ιδιαίτερα συντηρητικές απόψεις της σε μια σειρά από ζητήματα, με κορυφαίο αυτό της μείωσης της ελευθερίας στην άμβλωση. Επιπλέον, η ίδια και ο σύζυγός της είναι μέλη μια μικρής και σχετικά ακραίας θρησκευτικής οργάνωσης καθολικών που ονομάζεται «People of Praise»  και η οποία, μεταξύ άλλων, πρεσβεύει την υπακοή της γυναίκας στον άνδρα! Η ίδια βέβαια, ομολογεί, πως λόγω καριέρας, είναι κυρίως ο σύζυγός της, νομικός και ο ίδιος, που ασχολείται με τα 7 παιδιά τους (τα δύο υιοθετημένα) και το νοικοκυριό τους…

Πάντως, η εκλογή της Μπάρετ στη θέση της Γκίνσμπεργκ δε θα αλλάξει απλώς τις ισορροπίες στο Ανώτατο Δικαστήριο διαμορφώντας ένα συσχετισμό 6 συντηρητικών δικαστών προς 3 φιλελεύθερων, αλλά έρχεται να διαταράξει τα θεσμικά αντίβαρα και τις συναινετικές διαδικασίες που αποτελούν πυλώνες του αμερικανικού συστήματος.

Έτσι, η αναπλήρωση ενός τέτοιου δικαστή μπορεί μεν να γίνει ανά πάσα στιγμή, αλλά οι παραδόσεις (γιατί για τέτοια ζητήματα δεν υπάρχουν γραμμένοι κανόνες στις ΗΠΑ), θέλουν να μην γίνονται ανάλογες προτάσεις Προέδρων και σχετικές διαδικασίες ακροάσεων και ψηφοφοριών από τη Γερουσία ενόψει εκλογών. Μάλιστα αυτό είναι αντιδεοντολογικό να συμβεί και τους περίπου 2 μήνες μετά τις εκλογές, μέχρι να αρχίσει η θητεία του νέου Προέδρου, καθώς και η καινούργια περίοδος της Γερουσίας, το 1/3 της οποίας θα ανανεωθεί, επίσης, με τις εκλογές της 3^ης Νοεμβρίου. Το 2016 χρησιμοποιώντας ακριβώς αυτά τα επιχειρήματα, η ελεγχόμενη και τότε Γερουσία από τους Ρεπουμπλικανούς είχε αρνηθεί στον Ομπάμα να προχωρήσει στην εκλογή του Μέρικ Γκάρλαντ στο Ανώτατο Δικαστήριο και η αναπλήρωση, τελικά, έγινε, μετά την ανάληψη της εξουσίας από τον Τράμπ, με τον ορισμό του Δικαστή Νιλ Γκόρσατς, που ήταν της επιλογής του.

Ο σημερινός Πρόεδρος και η ηγεσία της Γερουσίας (όπου εξακολουθούν να επικρατούν οι Ρεπουμπλικανοί με 53-47 γερουσιαστές) επείγονται να ολοκληρώσουν αυτή τη διαδικασία, ανατρέποντας τις σχετικές παραδόσεις και να αλλάξουν με τον πραναφερόμενο τρόπο τον συσχετισμό του Δικαστηρίου. Παρά τις καθυστερήσεις που θα επιδιώξουν οι Δημοκρατικοί, χρησιμοποιώντας διαδικαστικές μεθόδους, η έγκριση της Μπάρετ αναμένεται να ολοκληρωθεί πριν τις 3 Νοεμβρίου, που θα γίνουν οι εκλογές ή το πολύ μέχρι τις 20 Ιανουαρίου 2021 που θα ορκίζεται νέος πρόεδρος.  Και καθώς η θητεία των μελών του Ανωτάτου Δικαστηρίου μπορεί να είναι ισόβια (τελειώνει μόνον από φυσικά αίτια κι αν θελήσει να παραιτηθεί ένας δικαστής), ο συσχετισμός αυτός θα παραμείνει να επηρεάζει τα δικαστικά, αλλά εν μέρει και πολιτικά πράγματα, των ΗΠΑ για πολλά χρόνια. Αυτά μάλιστα μπορούν να μεταβληθούν σε δεκαετίες, σε περίπτωση επανεκλογής Τραμπ, αφού κατά την διάρκεια μιας ακόμη 4ετίας θα έχει, κατά πάσα πιθανότητα, να αντικαταστήσει ένα ακόμη υπέργηρο μέλος του Δικαστηρίου (τον δικαστή Στίβεν Μπρέγιερ), που επίσης ανήκει στην φιλελεύθερη/προοδευτική πτέρυγα, διαμορφώνοντας έναν συσχετισμό 7-2 !

Η διαφορετικότητα του Ανωτάτου Δικαστηρίου των ΗΠΑ

Το λεγόμενο Supreme Court καθιερώθηκε με το άρθρο 3 του Αμερικανικού Συντάγματος το 1789 και είχε αρχικά περιορισμένη δικαιοδοσία για ένα μικρό εύρος υποθέσεων, όπως θέματα μεταξύ Πολιτειών, και εκείνα που είχαν σχέση με πρεσβευτές. Επίσης από τα πρώτα βήματά του διέθετε δευτεροβάθμια και τελική δικαιοδοσία σε όλες τις υποθέσεις των ομοσπονδιακών δικαστηρίων και των δικαστηρίων των πολιτειών που συσχετίζονται με συνταγματικό ή θεσπισμένο νόμο. Έτσι,  το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ, όπως και τα περισσότερα ανάλογα διεθνώς, έχει τη δύναμη του δικαστικού ελέγχου, την ικανότητα να ακυρώσει έναν νόμο για παραβίαση διάταξης του Συντάγματος ή να απορρίψει μια εκτελεστική πράξη ως αντισυνταγματική. Πέραν τούτων, όμως, το Δικαστήριο, με τα χρόνια και με τη νομολογία του, έφτασε να αποφασίζει και για πολιτικές υποθέσεις κυρίως, γύρω από ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα, περιβαλλοντικά ζητήματα, θέματα ατομικής και δημόσιας υγείας, ζητήματα ασφάλειας, ελέγχου εκλογικών διαδικασιών κλπ. Κι αυτό γιατί, η νομολογία του έχει κατά πολύ τον χαρακτήρα της παραγωγής «διαρκούς συνταγματικού δικαίου», η οποία έρχεται να συμπληρώσει το περιορισμένο -σε 7 Άρθρα και 17 κοινής αποδοχής Τροπολογίες- Σύνταγμα  των ΗΠΑ (όπως άλλωστε συμβαίνει με τα περισσότερα συντάγματα των Αγγλοσαξωνικών χωρών, που δεν ακολουθούν τις παραδόσεις και τη φιλοσοφία του Ρωμαϊκού Δικαίου).  Απ΄την άλλη, μια επίσης δύναμη του Δικαστηρίου είναι ο τρόπος που θα επιλέξει τις 100-150 υποθέσεις που θα εξετάσει κάθε χρόνο από τις 7000-8000 χιλιάδες αιτήσεις που δέχεται…

www.ert.gr

γράφει ο Νάσος Μπράτσος

Βράδυ Τρίτης 26 Σεπτέμβρη του 2000, στα παγωμένα νερά της Πάρου το ναυάγιο του Εξπρές Σαμίνα, πρόσθετε άλλη μία σελίδα στον τραγικό κατάλογο των ναυαγίων, κοστίζοντας 82 ανθρώπινες ζωές, των επιβατών, του πληρώματος, αλλά και του λιμενάρχη της Πάρου, Δημήτρη Μάλαμα, που δεν άντεξε το βάρος της τραγωδίας.

Για τον κόσμο των νησιών που εξυπηρετούσε, ήταν το Γκόλντεν Βεργίνα, αυτό ήταν για χρόνια το όνομά του. Τον τελευταίο χρόνο της ακτοπλοϊκής του ζωής είχε αποσυρθεί για να γίνουν μετατροπές και επανήλθε με το όνομα Εξπρές Σαμίνα, έναν όροφο επιπλέον και διαφορετικό ξενοδοχειακό εξοπλισμό. Τραγική ειρωνεία, ότι το Σαμίνα, θύμιζε το πλοίο Σάμαινα, που στην ίδια γραμμή, μερικά χρόνια πριν, είχε άθελά του εμπλακεί σε ναυτικό δυστύχημα με πυραυλάκατο που φαίνεται ότι έκανε άσκηση απόκρυψης από το ραντάρ του.

Ακούστηκαν πολλά για τις αιτίες, αν μέρος του πληρώματος έβλεπε ποδόσφαιρο αντί να είναι στα όργανα πλοήγησης, αν έχανε μοίρες ο αυτόματος πιλότος,  επίσης ερωτηματικά γιατί λίγο καιρό πριν είχε φύγει ο λοστρόμος καταγγέλλοντας τεχνικά προβλήματα, ελλείψεις και υποσυντήρητα μέσα διάσωσης, μη ύπαρξη στεγανών κλπ

Δεν έλειψαν και οι προκλήσεις αφού μπροστά στις διαμαρτυρίες των νησιωτικών κοινωνών και των παροικιακών οργανώσεων της Αθήνας, οι εφοπλιστές απείλησαν με λοκ άουτ, που κάτω από την οργή της κοινής γνώμης, η τότε κυβέρνηση οδηγήθηκε στην επίταξη των πλοίων για να μην εφαρμοστεί. Να υπενθυμίσουμε και την αυτοκτονία του υπευθύνου της ναυτιλιακής εταιρίας Π. Σφηνιά.

Πρέπει να πούμε βεβαίως ότι ο πόνος και η οργή για το ναυτικό έγκλημα, οδήγησαν σε διαδηλώσεις νησιωτών και ναυτεργατικών σωματείων στην Αθήνα.
Μία έγινε την Πέμπτη 28 Σεπτέμβρη 2000, και μία την Παρασκευή 27 Οκτώβρη 2000, ενώ άλλη μία έγινε την Κυριακή 19 Νοέμβρη, αμέσως μετά τη λήξη του μνημόσυνου των 40 ημερών, στον Πειραιά.

Στις 20/9/2000 σε τηλεγράφημα του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων, διαβάζουμε μεταξύ άλλων ότι: Όσο για την αναφορά-καταγγελία του Α` μηχανικού του πλοίου Α. Σορόκου, στις 21/9/2000 ότι το σκάφος παρουσίαζε σοβαρά προβλήματα, οι τρεις αξιωματικοί υπογράμμισαν πως αμέσως έγιναν δύο γενικές επιθεωρήσεις στο «Σάμινα» και δεν έπεσε στην αντίληψη κανενός, κάτι το μεμπτό.

Λίγες μέρες μετά στις 2/10/2000 ο εκπαιδευόμενος δόκιμος Γιώργος Πατήλας που βρισκόταν στη γέφυρα του «ΣΑΜΙΝΑ» τη μοιραία νύχτα, χωρίς να έχει δικαίωμα συμμετοχής – ως εκπαιδευόμενος – στις εργασίες που γίνονταν, δήλωσε ότι το πλοίο δεν υπάκουε στους χειρισμούς του πηδαλιούχου για να αλλάξει πορεία, όταν είχαν αντιληφθεί ότι πήγαιναν για σύγκρουση με τις βραχονησίδες «Πόρτες».

Ας κάνουμε άλλη μία παρένθεση με το να θυμηθούμε ένα τηλεγράφημα του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων της 20/9/2004 (ναι το δικαστικό σκέλος πήρε μερικά χρόνια να ξεκινήσει – έγινε το 2005).

«Παραπέμπονται λιμενικοί γιατί επέτρεψαν τον παράνομο απόπλου του «Εξπρές Σάμινα», δύο μήνες πριν το ναυάγιο»:

Πέντε αξιωματικοί του Λιμενικού παραπέμπονται σε δίκη σε βαθμό κακουργήματος αλλά και πλημμελήματος για παραβάσεις διατάξεων ασφάλειας συγκοινωνιών και συγκεκριμένα γιατί επέτρεψαν τον παράνομο απόπλου του επιβατηγού-οχηματαγωγού πλοίου «Εξπρές Σάμινα» στις 18 Ιουλίου 2000, δύο μήνες πριν το τραγικό ναυάγιο. Ανάμεσά τους και ο πρώην αρχηγός ΛΣ αντιναύαρχος Ανδρέας Συρίγος, καθώς επίσης και οι τότε εκπρόσωποι της πλοιοκτήτριας εταιρίας Κ. Κληρονόμος και Νίκος Βικάτος.

Τότε το μοιραίο πλοίο, σύμφωνα με το πόρισμα του εισαγγελέα Γρηγόρη Πεπόνη πάνω στο οποίο στηρίχθηκε και η παραπομπή σε δίκη των πέντε λιμενικών και των δυο εκπροσώπων της τότε Minoan Flying Dolphin είχε αποπλεύσει χωρίς να είναι εφοδιασμένο με τα απαραίτητα έγγραφα αξιοπλοΐας, αν και ήταν το πρώτο του «ταξίδι» μετά την ετήσια επιθεώρησή του».

Από το σημείο εκείνο και μετά, μπήκαν στη γραμμή καλύτερα πλοία, αλλά το πρόβλημα της ακτοπλοΐας δεν ήταν μόνο αυτό και γρήγορα αποδείχτηκε ξανά και ξανά.
Υπήρξαν πλοία καινούργια και αξιόπλοα που πουλήθηκαν υπό το βάρος της οικονομικής κρίσης. Υπήρξαν πλοία γερασμένα και προβληματικά, όπως αυτά του Αγούδημου που όταν η εταιρία βάρεσε κανόνι, αποσύρθηκαν και οδηγήθηκαν σε διαλυτήρια. Υπήρξαν πλοία παλιά με προβλήματα που πουλήθηκαν και άλλα που χάλαγαν συνεχώς (Εuropean Express), ή άλλα όπως το 2012 το Aqua Maria στη Λήμνο, που η τοπική κοινωνία το χλεύαζε και κινητοποιούνταν γιατί το θεωρούσε ανασφαλές και μη αξιόπλοο.

Υπήρξαν εταιρίες που άφησαν για μήνες παρατημένα πλοία και μέσα σε αυτά το πλήρωμά τους, κάνοντας κακές και αντεργατικές πολιτικές. Πχ το πλοίο Μυτιλήνη της NEL (ναυτιλιακή εταιρία Λέσβου με πλοία υπό κυπριακή σημαία), που έμεινε για μήνες στο Καρλόβασι και το πλήρωμα το στήριζε η κοινωνία και οι φορείς της Σάμου με συσσίτια και συγκέντρωση ειδών πρώτης ανάγκης.

 

Έγιναν συγχωνεύσεις δρομολογίων, περικοπές σε προορισμούς και όλα αυτά τη στιγμή που και παραγγελίες δίνονται από Έλληνες εφοπλιστές σε ναυπηγεία του εξωτερικού για πλοία όχι της ακτοπλοΐας, αλλά του εμπορικού στόλου, ενώ τα ναυπηγεία στη χώρα μας, προσπαθούν με νύχια και με δόντια να κρατηθούν ζωντανά και σίγουρα μακριά από την ακμάζουσα περίοδο άλλων χρόνων.

Γενικά στο Αιγαίο υπάρχει πρόβλημα ακτοπλοϊκής σύνδεσης ειδικά τη μη τουριστική περίοδο. Εδώ πληρώνονται οι τοπικισμοί μίας προηγούμενης περιόδου, δηλαδή αντί για προσπάθεια συνεργασίας των νησιωτικών κοινωνιών, της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, των κοινωνικών φορέων, για την χάραξη μίας πολιτικής στη ναυπηγοεπισκευαστική βιομηχανία, τον τουρισμό και την ακτοπλοΐα, οι απόπειρες να «λύσει» κανείς το πρόβλημα συγκυριακά στο «φέουδό» του. Δηλαδή εξασφάλιση καλής και συχνής ακτοπλοϊκής συγκοινωνίας για τα νησιά Α’, Β΄, Γ’, αντί των Δ’, Ε’, Ζ’, με εργαλείο πίεσης πόσους βουλευτές βγάζει ο τάδε νησωτικός νομός, ποιο τοπικό επιμελητήριο είναι πιο ισχυρό και γενικά ποια περιοχή πιέζει καλύτερα την κεντρική πολιτική σκηνή.

Τα αδιέξοδα της κοντόθωρης πολιτικής τα ζουν εδώ και καιρό οι νησιωτικές κοινωνίες, αφού σε συνθήκες γενικευμένης κρίσης και όχι μόνο στη χώρα μας, αυτές οι συνταγές δεν δουλεύουν πολύ και σίγουρα όχι για καιρό.

Η καλύτερη τιμή στη μνήμη όσων χάθηκαν στα νερά της Πάρου, αλλά και όσων άλλων έχασαν τη ζωή τους σε ναυτικά δυστυχήματα και ναυάγια, είναι όχι μόνο η ανάδειξη των αιτίων για τα συμβάντα αυτά, αλλά και η προβολή – ενθάρρυνση όλων αυτών των στοιχείων (απόψεων, δράσεων, προτάσεων, κλπ) που δημιουργούν τις συνθήκες για μία διαφορετική ρότα στην ακτοπλοΐα.

Γιατί χρειαζόμαστε νέα και ασφαλή πλοία, ναυτικούς με εμπειρία η χώρα διαθέτει ίσως τους καλύτερους στον κόσμο και οι νησιωτικές κοινωνίες, έχουν περιθώρια ανάπτυξης, αρκεί να μην μείνουν αβάπορες.

Προϋπόθεση όμως όλων αυτών είναι να μην ξεχνάμε.

www.ert.gr

Εκείνοι που αποφαίνονται ότι ο Ντόναλτ Τραμπ δεν ασχολείται με την εξωτερική πολιτική και πως οι ΗΠΑ επί των ημερών του έχουν επιλέξει να αποσυρθούν από πολλές παγκόσμιες υποθέσεις ας κοιτάξουν τι επετεύχθη με τη διπλωματία του μέσα σε μόλις 2 βδομάδες ! Δια χειρός του Αμερικανού Προέδρου, δύο υποθέσεις που παραμέναν για 10ετίες ανοικτές, μια στη γειτονιά μας στα Βαλκάνια και μια στη Μ. Ανατολή, διευθετήθηκαν, έστω μερικώς και με τρόπο που βολεύει, βέβαια, προεκλογικά τον Τραμπ. Ωστόσο και τα δύο “deal” παράγουν ήδη διεθνή αποτελέσματα και αυξάνουν έτι περαιτέρω την ισχύ των ΗΠΑ.

Toυ Πολυδεύκη Παπαδόπουλου

Με μια τελετή στον Λευκό Οίκο στις 4 Σεπτεμβρίου, υπό το αυστηρό και συνάμα στομφώδες ύφος του Τραμπ, ο Πρόεδρος της Σερβίας Αλεξάντερ Βούσιστς και ο πρωθυπουργός του Κοσόβου Αβντουλάχ Χότι υπέγραψαν δύο ξεχωριστές αλλά συνδεόμενες μεταξύ τους συμφωνίες με τις ΗΠΑ. Μ’ αυτές, τερματίζουν ένα μέρος της αντιπαράθεσης των χωρών τους που διαρκεί από τον πόλεμο του 1999, ξεκινούν εκτενή οικονομική συνεργασία υπό την αμερικανική εποπτεία και συμμετοχή, ενώ δρομολογούν και πολιτική επίλυση της διένεξης τους. Αν τελικά αυτή επιτευχθεί, θα φέρει περισσότερο την σφραγίδα των ΗΠΑ, παρά της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία από το 2012 οργανώνει διαλόγους για το πρόβλημα.

Και λίγες μέρες αργότερα, στις 15 Σεπτεμβρίου, σε ένα επαναλαμβανόμενο σκηνικό στην ίδια αίθουσα του Λευκού Οίκου, υπό την αιγίδα πάλι του Τραμπ –μ’ ένα  βλέμμα αυτή τη φορά πιο χαρωπό- ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου και οι υπουργοί Εξωτερικών των ΗΑΕ και του Μπαχρέιν, υπέγραψαν δύο ιστορικές συμφωνίες, με τις οποίες τα αναφερόμενα κράτη του Κόλπου αναγνωρίζουν πλέον το εβραϊκό κράτος. Μάλιστα, όπως ανακοίνωσαν οι Τραμπ, Νετανιάχου, αλλά και στελέχη του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, επίκειται αναγνώριση του Ισραήλ από άλλα 5-6 αραβικά κράτη εντός του προσεχούς διαστήματος.

Οι επιδράσεις που θα έχουν οι εν λόγω συμφωνίες θα είναι ποικίλες στο εσωτερικό των εμπλεκόμενων χωρών, αλλά και των περιοχών στις οποίες ανήκουν, με αρκετές πλευρές να βρίσκονται ωφελημένες και ορισμένες χαμένες. Όμως, όπως συμφωνούν οι περισσότεροι αναλυτές, ο κύριος κερδισμένος είναι ο ίδιος ο Τραμπ, ο οποίος 50 μέρες πριν τις προεδρικές  εκλογές εμφανίζεται ως ειρηνοποιός –ήδη ένα μέλος της Νορβηγικής Ακαδημίας για το Νόμπελ Ειρήνης τον πρότεινε για το βραβείο- και άνθρωπος που ξέρει να κλείνει με συμφωνίες τις κρίσεις που εν πολλοίς δημιούργησαν ή απέτυχαν να διευθετήσουν οι Δημοκρατικοί, αλλά και οι Ρεπουμπλικανοί προκάτοχοί του (Κλίντον, Μπους, Ομπάμα). Ο Αμερικανός Πρόεδρος μπορεί, επίσης, να καυχιέται πως τα 4 χρόνια της θητείας του οι ΗΠΑ δεν ενεπλάκησαν σε καμιά νέα πολεμική διένεξη, δίχως να απωλέσουν ισχύ και επιρροή.

Τέλος, ο Τραμπ έχει κάθε λόγο να τονίζει τις μεγάλες υπηρεσίες που πρόσφερε στο Ισραήλ, όχι μόνον με τις αναγνωρίσεις των αραβικών χωρών, αλλά και τη δέσμευση της Σερβίας και του Κοσόβου να μεταφέρουν τις πρεσβείες τους στην Ιερουσαλήμ (πρόβλεψη που υπάρχει στις προαναφερόμενες συμφωνίες και αφού βέβαια πρώτα το Ισραήλ αναγνωρίσει πριν την ανεξαρτησία της Πρίστινα).  Και οι δύο αυτές εξελίξεις έχουν μεγάλη σημασία για το Ισραήλ, αλλά και για αρκετούς από τους Εβραιοαμερικανούς ψηφοφόρους, καθώς και τους Αμερικανούς Ευαγγελιστές, που είτε για θρησκευτικούς/Βιβλικούς λόγους,  είτε πολιτικούς, υποστηρίζουν θερμά το Ισραήλ, συμμαχούν με τα εβραϊκά λόμπι των ΗΠΑ και ψηφίζουν Τραμπ.

H αμερικανική «χορηγία» της Συμφωνίας Σερβίας-Κοσόβου

Από το 1999, που έληξε ο πόλεμος Σέρβων και Κοσοβάρων, με την ήττα των πρώτων βοηθούντος του ΝΑΤΟ, οι σχέσεις Βελιγραδίου και Πρίστινα παρέμειναν εχθρικές, με πολλές αντιπαραθέσεις και επεισόδια έως σήμερα. Και φυσικά η Σερβία δεν αποδέχθηκε ποτέ την κήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσόβου, η οποία, επισήμως, έγινε το 2008. Από τότε 110 χώρες παγκοσμίως έχουν προχωρήσει σε αναγνώριση. Ωστόσο, μεταξύ αυτών δεν συγκαταλέγονται κράτη όπως η Ρωσία και η Κίνα, καθώς και 5 μέλη της ΕΕ (Ελλάδα, Κύπρος, Ρουμανία, Σλοβακία, Ισπανία). Και να σημειωθεί ότι τον τελευταίο χρόνο 15 χώρες έχουν άρει, για διαφορετικούς λόγους αυτή την αναγνώριση.

Όπως προαναφέρεται, οι Βούσιτς και Χότι δεν υπέγραψαν στην Ουάσιγκτον κάποια μεταξύ τους συμφωνία, αλλά ξεχωριστές συμβάσεις με τις ΗΠΑ. Η σχετική διαδικασία  ακολουθήθηκε για συμβολικούς λόγους, ώστε να μην υπάρχει κείμενο που φέρει τις υπογραφές και των δύο. Η ουσία, όμως, είναι ότι με βάση τα κείμενα  από 30 σελίδες, οι δύο πλευρές συναινούν μεταξύ άλλων στα εξής:

-Η Σερβία για ένα χρόνο θα σταματήσει τις προσπάθειες να ανακόψει τις κοσοβαρικές ενέργειες στο να αναπτύξει διπλωματικές σχέσεις και να αναγνωριστεί ως ανεξάρτητο κράτος από διάφορα κράτη της διεθνούς κοινότητας   -Το Κόσοβο θα διακόψει για ένα χρόνο τις προσπάθειές του να ενταχθεί σε διεθνείς και περιφερειακούς οργανισμούς (π.χ. εκ νέου στην UNESCO)  -Θα ξεκινήσει, με αμερικανική εμπλοκή και χρηματοδοτικά σχήματα που εκπορεύονται από την Ουάσιγκτον, συνεργασία των δύο πλευρών σε ενεργειακά θέματα και υποδομές μεταφορών  -Το Κόσοβο και η Σερβία θα συνεργαστούν σε χρόνια προσφυγικά ζητήματα που εκκρεμούν από τις πολεμικές επιχειρήσεις της περιόδου 1998-1999, καθώς και στον εντοπισμό μερικών εκατοντάδων αγνοούμενων από τις τότε ενέργειες του σερβικού στρατού αλλά και των ανταρτών του UCK  -Θα συνεχιστούν και θα αυξηθούν οι απευθείας αεροπορικές πτήσεις Βελιγραδίου-Πρίστινας που διεξάγονται κανονικά από τον Ιανουάριο του 2020   -Οι δύο πλευρές δεν θα εμπλακούν με την κινεζική τεχνολογία στα δίκτυα 5G  –Τα δύο κράτη θα μεταφέρουν, σταδιακά, τις πρεσβείες-διπλωματικές αποστολές τους από το Τελ Αβίβ στα Ιεροσόλυμα.   

Η τελευταία αυτή πρόβλεψη είναι το μεγαλύτερο διπλωματικό αντάλλαγμα που έλαβε ο Τραμπ για το πατρονάρισμα των Συμφωνιών, προσφέροντας στο Ισραήλ τη μεταφορά στην Ιερουσαλήμ των πρεσβειών δύο χωρών με συμβολική σημασία. Για τη μεν Σερβία η σημασία έχει να κάνει με τους ισχυρούς δεσμούς που διέθετε με τους Παλαιστινίους και τις περισσότερες αραβικές χώρες από την εποχή της Γιουγκοσλαβίας του Τίτο και του Κινήματος των Αδεσμεύτων, στο οποίο ηγείτο. Για το λόγο αυτό η σχετική παραχώρηση του Βελιγραδίου ήταν μια δύσκολη επιλογή για τον Βούσιτς και έγινε προκειμένου η σημερινή Σερβία να αποκτήσει ισχυρότερο διεθνές πρόσωπο, αλλά και να προχωρήσει σε “Business” με τους Αμερικανούς, καθώς και τους Ισραηλινούς. Από την άλλη, η μεταφορά της πρεσβείας του Κοσόβου, το οποίο ακόμη δεν αναγνωρίζουν 83 μέλη του ΟΗΕ, έχει τη σημασία πως στην ενέργεια αυτή προβαίνει μια «μουσουλμανική χώρα». Το ίδιο το Κόσοβο δεν θέλει να προβάλλεται  διεθνώς και ιδίως στην ΕΕ ως ισλαμικό κράτος (όπως το ίδιο συμβαίνει με την Αλβανία και Βοσνία), αλλά ο σχετικός όρος περιλήφθηκε στο κείμενο με αμερικανική απαίτηση για το λόγο που προαναφέρεται.

Πέραν της προώθησης των σχέσεων με το Ισραήλ, με τις ενέργειες Τραμπ ισχυροποιείται ακόμη περισσότερο πολιτικά, οικονομικά, αλλά και στρατιωτικά η ήδη ενισχυμένη παρουσία των ΗΠΑ στα Βαλκάνια. Οι Αμερικανοί έχουν από χρόνια πολυδιάστατες σχέσεις και ρόλους σε Βουλγαρία, Ρουμανία, Κροατία, Αλβανία, Σκόπια, Κόσοβο, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Σλοβενία και τώρα αποκτούν ιδιαίτερους δεσμούς και με τη Σερβία, ακόμη και στο αμυντικό τομέα, με κοινές ασκήσεις και εκπαίδευση Σέρβων αξιωματικών στις ΗΠΑ. Οι κινήσεις αυτές δεν αρέσουν ιδιαίτερα σε άλλες πλευρές που κινούνται δραστήρια στα Βαλκάνια, όπως είναι η Κίνα, η Τουρκία και η Ρωσία. Η τελευταία διαθέτει μέχρι τώρα τους πλέον ισχυρούς δεσμούς με την Σερβία και οι οποίοι θα μπουν σε δοκιμασία. Έτσι, δεν μπορεί να θεωρηθεί απλώς ατυχής στιγμή το σχόλιο της εκπροσώπου του ρωσικού ΥΠΕΞ Μαρία Ζαχάροβα, η οποία, μετά τη συμφωνία της Ουάσιγκτον έκανε μια ανάρτηση στο Facebook με ειρωνικά σχόλια, αλλά και με ένα φωτομοντάζ όπου ο Βούσιτς έχει … κατεβάσει τα παντελόνια του μπροστά στον Τραμπ. Αν και μετά  η Ζαχάροβα ζήτησε συγνώμη, ένα μήνυμα στάλθηκε και μάλλον με έγκριση του Κρεμλίνου….

Η άλλη πλευρά που δεν είναι ενθουσιασμένη από τη βαλκανική διπλωματία Τραμπ είναι, βεβαίως, η ΕΕ, η οποία από το 2013 αναπτύσσει πρωτοβουλίες για την πολιτική διευθέτηση των σχέσεων Σερβίας-Κοσόβου. Μάλιστα, οι Βούσιτς και Χότι, μετά την Ουάσιγκτον μετέβησαν στις Βρυξέλλες, για τη συνέχιση των σχετικών συνομιλιών, χωρίς να προκύψει κάποιο καινούργιο δεδομένο. Έτσι, η διπλωματία αλά Τραμπ, μοιάζει πιο αποτελεσματική, ανεξάρτητα αν μπορεί να οδηγήσει στο μέλλον σε συνολική διευθέτηση του ζητήματος. Ως τις προεδρικές εκλογές, πάντως, ο Τραμπ θα μπορεί να επικαλείται και εδώ τον ρόλο του ειρηνοποιού και συνάμα του υποστηρικτή των ισραηλινών συμφερόντων. Κι αν σ’ αυτές χάσει, δύσκολα μια άλλη αμερικανική κυβέρνηση να παραιτηθεί από τους πόντους που κέρδισε στα Βαλκάνια για τις ΗΠΑ.

Οι αναγνωρίσεις του Ισραήλ και η «νέα εποχή» στη Μ.Ανατολή

Μετά και τη β’ πράξη στο Λευκό Οίκο, με την υπογραφή των Συμφωνιών για αναγνώριση του Ισραήλ από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Μπαχρέιν,  ο Ντόναλντ Τραμπ έκανε λόγο για την ανάδυση «μιας νέας Μέσης Ανατολής». Κι όσο κι αν η δήλωση  αυτή περιέχει το γνωστό στόμφο του Αμερικανού Προέδρου και την προεκλογική χρήση που θέλει να κάνει, δεν παύει να περιγράφει ορισμένες καινούργιες πραγματικότητες.

Για χρόνια το Παλαιστινιακό ζήτημα ήταν ένα σημείο αναφοράς για ολόκληρο τον αραβικό κόσμο. Ολα τα κράτη της περιοχής έθεταν ως όρο για τη σύναψη επίσημων σχέσεων με το Ισραήλ, την αποδοχή από αυτό ανεξάρτητου Παλαιστινιακού κράτους. Υπήρξαν βέβαια δύο εξαιρέσεις, όταν η Αίγυπτος το 1977 και η Ιορδανία το 1992 αναγνώριζαν το Ισραήλ και δημιουργούσαν πλήρεις σχέσεις μαζί του.

Όμως, εδώ και καιρό –και αρκετά προ Τραμπ- τα πράγματα είχαν αλλάξει στη Μ.Ανατολή. Εξελικτικά τα περισσότερα αραβικά κράτη, παρά την διατήρηση μιας αντισιωνιστικής ρητορικής- ξεκίνησαν να εξομαλύνουν τις σχέσεις τους με το Ισραήλ, πρακτικώς μη θεωρώντας ότι το Παλαιστινιακό διατηρεί την προτεραιότητα έναντι άλλων γεωπολιτικών και οικονομικών συμφερόντων τους.

Έτσι, αρκετές ηγεσίες και πολιτικοοικονομικές ελίτ στον σουνιτικό αραβικό κόσμο άρχισαν να βλέπουν πλέον το Ισραήλ λιγότερο ως εχθρό και περισσότερο ως σύμμαχο, βοηθούσης και της αντίθεσης με το Ιράν και την σιιτική συμμαχία που αυτό διαμορφώνει.  Τώρα, οι  νέες συμφωνίες με τα ΗΑΕ και το Μπαχρέιν θα αυξήσουν τη νομιμοποίηση του Ισραήλ ως εβραϊκού κράτους στη Μ. Ανατολή. Η δε προβολή της θέσης των δύο αραβικών κρατών πως οι συμφωνίες τους ήταν που φρέναραν το Ισραήλ από το προχωρήσει στην προσάρτηση της Κοιλάδας του Ιορδάνη -όπως είχε ανακοινώσει προ μηνών ο Νετανιάχου-  είναι περισσότερο προσχηματική, μια και η αναβολή είχε αποφασιστεί από πιο πριν.

Στις ενέργειες των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και του Μπαχρέιν, εκτός του ρόλου των ΗΠΑ και της προεδρίας Τραμπ, είναι προφανής και η επιρροή της Σαουδικής Αραβίας. Παρότι το Ριάντ αποφεύγει σ’ αυτή τη φάση να προχωρήσει σε ανάλογη συμφωνία με  το Ισραήλ  -κάτι που έχει να κάνει και με τον ηγετικό ρόλο που διεκδικεί στον σουνιτικό κόσμο- είναι σαφές ότι υποστηρίζει τις εν λόγω κινήσεις των μικρών πετρελαιομοναρχιών που βρίσκονται υπό την ευρύτερη επιρροή της. Έναν τέτοιο συμβολισμό είχε και η ανακοίνωση της ΣΑ πως θα επιτρέπει να περνούν από τον εναέριο χώρο της οι αεροπορικές πτήσεις μεταξύ ΗΑΕ, Μπαχρέιν και Ισραήλ.

Επιπλέον, τα ΗΑΕ, το Μπαχρέιν αλλά και η Σαουδική Αραβία φαίνεται να εκτιμούν ότι με τη μεταστροφή τους –που βέβαια έχει και κόστος στον μουσουλμανικό κόσμο- εδραιώνουν περισσότερο την διεθνοπολιτική θέση τους, διασφαλίζουν την αμερικανική υποστήριξη και μπορούν να αντιμετωπίσουν καλύτερα τις όποιες αμφισβητήσεις δέχονται για τον αυταρχικό τρόπο που κυβερνώνται. Ταυτόχρονα, μια τέτοια αίσθηση ενισχυμένης γεωπολιτικής θέσης τους επιτρέπει να αντιμετωπίσουν την άλλη πρόκληση που είναι μπροστά τους; κι αυτή αφορά τις μεγάλες ανακατατάξεις που θα φέρει τα επόμενα χρόνια η σταδιακή απεξάρτηση της παγκόσμιας οικονομίας από τα ορυκτά καύσιμα.

Από την άλλη πλευρά χιλιάδες Παλαιστίνιοι διαδήλωσαν  στη Δυτική Όχθη και τη Γάζα για τις εν λόγω συμφωνίες, καταγγέλλοντάς τες ως «προδοσία» του αγώνα τους. Ιράν. Τον ίδιο χαρακτηρισμό χρησιμοποίησε ο θρησκευτικός ηγέτης του Ιράν Χαμενεΐ, αλλά και η Άγκυρα.

Όμως, οι καταγγελίες αυτές δεν φαίνεται να έχουν επίδραση, όχι μόνον στα όσα ήδη έγιναν με τις αναγνωρίσεις του Ισραήλ, αλλά και σε εκείνα που μέλλουν να συμβούν. Κι αυτό γιατί οι Τραμπ και Νετανιάχου πρόβλεψαν πως σύντομα ακόμη 5-6 αραβικές χώρες θα αναγνωρίσουν το Ισραήλ. Είναι κάτι που επιβεβαιώνουν και… παλαιστινιακές πηγές, διαρρέοντας ότι τη σχετική απόφαση ετοιμάζονται  να λάβουν το Ομάν, το Σουδάν, η Μαυριτανία και το Μαρόκο.

Όσο για τον Ντόναλντ Τραμπ, αν τυχόν κερδίσει τις προσεχείς Προεδρικές Εκλογές, έχει ανακοινώσει πως θα προχωρήσει με το γενικότερο σχέδιο του για ειρήνευση στη Μ. Ανατολή, στο οποίο, προβλέπει πως θα γίνουν μέλος και οι Παλαιστίνιοι την κατάλληλη στιγμή…

 

 

www.ert.gr

του Νάσου Μπράτσου

Συνεχείς ήταν οι αναφορές την τελευταία περίοδο για το Καστελλόριζο, που βρέθηκε στο επίκεντρο της έντασης στην ανατολική Μεσόγειο. Mε αυτή την αφορμή αλλά και με το ότι πλησιάζει η αποφράδα επέτειος της τραγωδίας που βίωσαν Καστελλοριζιοί πρόσφυγες του Β’ Παγκοσμίου πολέμου, όταν επέστρεφαν στην πατρίδα, αναδημοσιεύουμε δύο συνεχόμενες αναρτήσεις μας για το θέμα αυτό. Ένα από τα δεινά της κατοχής της χώρας μας από τις φασιστικές – ναζιστικές δυνάμεις, ήταν και η προσφυγιά δεκάδων χιλιάδων Ελλήνων, κυρίως νησιωτών. Η αποφράδα 29η Σεπτεμβρίου 1945, ήταν ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της προσφυγικής τραγωδίας.

Καστελλόριζο: Ο δρόμος της προσφυγιάς και η τραγωδία της επιστροφής

Συνεχίζοντας την καταγραφή των προσφυγικών δρόμων των Ελλήνων νησιωτών στην περίοδο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, φτάνουμε στο Καστελλόριζο, που η ιστορία του αποτελεί ίσως μοναδικό παράδειγμα διώξεων και δεινών σε βάρος άμαχου πληθυσμού.

Οι Καστελλοριζιοί αν και πέρασαν χρόνια ησυχίας με τους κατακτητές, ακολούθως υπέφεραν τα πάνδεινα από τις κατοχικές δυνάμεις, αφού η ιταλική κατοχή τους αντιμετώπισε με συνεχή περιστατικά, βίας, προπηλακισμών, λεηλασιών και γενικά κάθε είδους βασανιστήριο, με αποτέλεσμα το νησί των 8.000 κατοίκων (υπήρξε και περίοδος με 12.000) να έχει φτάσει στο επίπεδο των 2.000 κατοίκων, αφού αρκετοί είχαν φύγει για να γλιτώσουν τις διώξεις.

Με την έναρξη του πολέμου νέα δεινά περίμεναν τους νησιώτες. Αρχικά η φιλική υποδοχή προς τον αγγλικό στρατό που το Φλεβάρη του 1941 κατέλαβε το νησί και αιχμαλώτισε τους Ιταλούς, σήμανε σκληρά αντίποινα, βία, βασανιστήρια, αιχμαλωσίες, εκτελέσεις, φυλακίσεις, εκτοπίσεις, όταν οι Ιταλοί ανακατέλαβαν το νησί και για μία διετία έκαναν κόλαση την καθημερινότητα των κατοίκων.

Νέα απόβαση συμμαχικών δυνάμεων έγινε τον Οκτώβριο του 1943 (υπενθυμίζουμε ότι από τις 8 Σεπτέμβρη είχε συνθηκολογήσει η Ιταλία και οι Άγγλοι ήθελαν το νησί σαν σταθμό ανεφοδιασμού) για να ακολουθήσουν νέοι βομβαρδισμοί από γερμανικά αεροπλάνα στις 17 Οκτωβρίου 1943. Τότε αρκετοί κάτοικοι του νησιού επιλέγουν με την πίεση των Εγγλέζων, το δρόμο της προσφυγιάς, περνώντας «απέναντι» στα τουρκικά παράλια στην Αντίφελλο. Από εκεί παρακολουθούν το νησί να φλέγεται και τους κόπους μια ζωής να γίνονται αποκαΐδια. Εκτός από τις βόμβες, έγιναν και εμπρησμοί μετά από λεηλασίες, όπως ο εμπρησμός της 6ης Ιουλίου 1944. Στην ανάρτηση με τίτλο «Το προσφυγικό ταξίδι των Νισύριων στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο», περιγράφεται η εικόνα που αντίκρυσαν οι πρόσφυγες από τη Νίσυρο, όταν διανυκτέρευσαν στο Καστελλόριζο.

 

Ο προσφυγικός δρόμος ξεκίνησε από την Τουρκία, συνεχίστηκε στην Κύπρο και από εκεί στη Νουζεϊράτ, όπου υπήρχαν ήδη Έλληνες πρόσφυγες από άλλα νησιά, όπως έχει ήδη παρουσιάσει μέσα από συνεντεύξεις τους, το ert.gr. Τελευταίο στρατόπεδο ήταν το El Shat στην Αίγυπτο και από εκεί αρχίζει η επιστροφή και άλλο ένα δράμα.

Ο επαναπατρισμός έγινε ακτοπλοϊκώς και οι δύο πρώτες καραβιές είχαν την εμπειρία να βρουν ένα νησί πολύ διαφορετικό από αυτό που άφησαν, αφού είχε καταστραφεί ολοσχερώς. Κάποιες βοήθειες από συμπατριώτες τους που από χρόνια είχαν μεταναστεύσει, ήταν τα πρώτα βήματα για να σταθούν ξανά στα πόδια τους όσοι επέστρεψαν.

Στην τρίτη καραβιά εξελίχθηκε η τραγωδία, καθώς στο καράβι που επέβαιναν οι Καστελλοριζιοί, ξέσπασε πυρκαγιά και μάλιστα σε συνθήκες θαλασσοταραχής.

Ήταν το «Empire Patrol» και είχε αποπλεύσει από το Πορτ Σάιτ. Άλλοι έπεσαν στη θάλασσα για να μην καούν ζωντανοί, άλλους τους χτυπούσε το κύμα στις πυρωμένες λαμαρίνες, άλλοι περίμεναν πάνω στο φλεγόμενο πλοίο, μέχρι να πλησιάσει ένα εγγλέζικο αεροπλανοφόρο το H.M.S. Trouncer και να ξεκινήσει η επιχείρηση διάσωσης.

Δεν τα κατάφεραν όλοι, αφού 33 πρόσφυγες δεν μπόρεσαν να ζήσουν τη χαρά της επιστροφής στα πάτρια εδάφη.

Όσοι ήταν σε σοβαρή κατάσταση νοσηλεύτηκαν στην Αίγυπτο μέχρι να αποκατασταθεί η υγεία τους, περίοδος στην οποία γνώρισαν την αλληλεγγύη τόσο των εκεί Ελλήνων – Αιγυπτιωτών, όσο και του τοπικού πληθυσμού.

 

Στο Καστελλόριζο υπάρχει μνημείο για τους πρόσφυγες που χάθηκαν στην τραγωδία του Empire Patrol.

Aπό τους κατοίκους της περιοχής που δεν έφυγαν πρόσφυγες, ήταν η θρυλική κυρά της Ρω Δέσποινα Αχλαδιώτη.

Φωτο από THE EMPIRE PATROL DISASTER

O Καστελλοριζιός πρόσφυγας και διασωθείς ναυαγός Βαγγέλης Χατζηγιαννάκης μιλάει στο ert.gr

Έζησε σε παιδική ηλικία την προσφυγιά, τον πόλεμο και ένα ναυάγιο. Ο Βαγγέλης Χατζηγιαννάκης, θυμάται και εξιστορεί τις περιπέτειες εκείνων των χρόνων.

-Πότε φύγατε από το Καστελλόριζο;

-Φύγαμε το 1943 γιατί μας το επέβαλαν οι Εγγλέζοι. Ειδικά όσες οικογένειες ήταν στοχοποιημένες από την αντίστασή τους εναντίον των Ιταλών και μέσα σε αυτές ήταν και η δικιά μας, αφού ο πατέρας μου είχε φυλακιστεί από τους Ιταλούς. Μέχρι τη συνθηκολόγηση οι Ιταλοί είχαν μία δύναμη που έφτασε έως και τις 2.500 άνδρες. Το Καστελλόριζο είχε πληθυσμό που έφτασε έως και τις 12.000.

Άλλοι λοιπόν έφυγαν πρόσφυγες στα τουρκικά παράλια, άλλοι με εμπορικά πλοία στην Αίγυπτο, την Παλαιστίνη, το Λίβανο, άλλοι βρέθηκαν στη Λαττάκεια της Συρίας. Η ομάδα που ήταν η οικογένειά μου, κοντά 1.000 πρόσφυγες φύγαμε με αποβατικά των Εγγλέζων και βρεθήκαμε στη Δεκέλεια της Κύπρου, αλλά επειδή ανακατεύτηκε ο πατέρας μου στα εσωτερικά της Κύπρου, μετά από λίγους μήνες μας απέλασαν με αρματαγωγό στη Γάζα και ακολούθως στο στρατόπεδο της Νουζεϊράτ, όπου μέναμε σε μεγάλα αντίσκηνα.

Επειδή τα Δωδεκάνησα ήταν ιταλοκρατούμενα θεωρητικά ήμασταν Ιταλοί υπήκοοι, αλλά με τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας και την αφαίρεση των ιταλικών διαβατηρίων, δεν είχαμε ούτε ελληνικά, ήμασταν λοιπόν «μετέωροι».

Να προσθέσω ότι ο πατέρας μου ήταν γιατρός και υποχρεωτικά είχε κάνει διετή θητεία σε ιταλικό πανεπιστήμιο.

Τελικά μετά από διάφορες περιπέτειες, έγινε λοχαγός υγειονομικού στις αμερικάνικες δυνάμεις και ακολούθως εξελίχτηκε βαθμολογικά.

-Μείνατε λοιπόν στα προσφυγικά στρατόπεδα. Πώς και πότε έγινε ο γυρισμός;

-Επιστρέφαμε για το Καστελλόριζο το 1945 με το Empire Patrol και επειδή ο πατέρας ήταν αξιωματικός είχαμε καμπίνα. Είχαμε μαζί μας και γλυκά και είχαμε πει να τα ανοίξουμε όταν θα φτάναμε στο Καστελλόριζο. Η μητέρα μου μέσα στην καμπίνα, είδε ένα όνειρο με τον Εσταυρωμένο και το αγκάθινο στεφάνι. Λίγη ώρα μετά είδαμε από τα φινιστρίνια,  ανθρώπους να πέφτουν στα θάλασσα. Η φωτιά στο πλοίο δεν εξακριβώθηκε ποτέ πώς προέκυψε, άλλοι είπαν για γερμανικό υποβρύχιο, άλλοι για Γερμανούς δολιοφθορείς που είχαν τρυπώσει στο πλοίο.

Πάντως εγώ είδα σωλήνες που είχαν κοπεί εγκάρσια σε αρκετά σημεία και έτσι ήταν αδύνατον να δουλέψουν οι αντλίες κατάσβεσης. Επίσης το πλοίο είχε εξοπλισμό και η φωτιά δημιούργησε εκρήξεις στα πυρομαχικά. Η φωτιά κράτησε 36 ώρες μέχρι να βυθιστεί το πλοίο. Ανεβήκαμε με βρεγμένες κουβέρτες στο κατάστρωμα. Στο πλοίο επέβαιναν 562 πρόσφυγες και είχε πλήρωμα 132 Ιταλούς ναύτες, που όταν ξέσπασε η φωτιά το έσκασαν με τις βάρκες και μας παράτησαν.

Έβραζε το νερό της θάλασσας από την πυρκαγιά, επίσης ένα κοριτσάκι έχασε τη ζωή του όταν κατασπαράχτηκε από θαλάσσιο κήτος, μάλλον σκυλόψαρο, ήμουν από τους αυτόπτες μάρτυρες αυτού του τραγικού περιστατικού.

Σωθήκαμε από την παρέμβαση του παππού μου Βασίλη, που μας κατέβασε με σχεδία και διασωθήκαμε από το αεροπλανοφόρο. Αρχικά διέσωσε τα παιδιά, μετά τις γυναίκες και μετά τους άνδρες.

-Τι έγινε μετά;

-Επιστρέψαμε στο Πορτ Σαιντ και η οικογένειά μου επέστρεψε στο Καστελλόριζο το 1947. Στην Αίγυπτο πηγαίναμε αρκετά προσφυγόπουλα στο σχολείο, όπου λόγω της διαφορετικής καταγωγής μαθητών αλλά και δασκάλων ήταν στην ουσία ένα σχολείο «πανσπερμίας». Εμείς μετά πήγαμε στην Αλεξάνδρεια που είχαμε συγγενείς και θυμίζω ότι ο πατέρας μου ήταν και επί τιμή συνταγματάρχης του ελληνικού στρατού.

Όταν γυρίσαμε κάναμε εκμάθηση ελληνικής γλώσσας για 14 μήνες, ώστε να καλύψουμε τα κενά που είχαμε.

-Ποια εικόνα βρήκατε επιστρέφοντας;

-Το Καστελλόριζο είχε πλούτο και αρχοντιά λόγω των ναυτικών επαγγελμάτων που προϋπήρχαν του πολέμου. Είχε 3.440 σπίτια. Μετά τους βομβαρδισμούς, αλλά και την πυρκαγιά, είχαν καταστραφεί, ενώ έγιναν και λεηλασίες. Πολλά ακούστηκαν για το αν την πυρκαγιά την έβαλαν οι Εγγλέζοι ώστε να καλύψουν τις λεηλασίες τους. Μιλάμε για εποχές που κρύβονταν πουγγιά στα σπίτια. Μαχαιροπήρουνα, καθρέφτες, τάπητες, τα είδαμε με τα μάτια μας στα παζάρια της Δεκέλειας Κύπρου από τους Εγγλέζους. Παρά τις δυσκολίες όμως καταφέραμε και ορθοποδήσαμε.

Παραχώρηση κεντρικής φωτο – το βομβαρδισμένο Καστελλόριζο: Νικόλαος Γ. Παπαναστασίου

Προτεινόμενο βιβλίο:

Στην άκρη του Αιγαίου
ΚΑΣΤΕΛΛΟΡΙΖΟ
1890-1948

Τα βιβλία και τα ντοκιμαντέρ του ΙΔ.ΙΣ.ΜΕ. διατίθενται:

· Μέσω της Ιστοσελίδας του ΙΔ.ΙΣ.ΜΕ.-Ηλ.Κατάστημα

· Με αντικαταβολή από το ΙΔ.ΙΣ.ΜΕ (τηλ. 210- 66 69 140, 210- 66 69 131)

· Στο βιβλιοπωλείο Νικολόπουλος και ΣΙΑ Ε.Ε. (Ζαλόγγου 9, Αθήνα – 210.3800520)

Η συνέντευξη του κ. Χατζηγιαννάκη περιλαμβάνεται και στο βιβλίο «Αιγαιοπελαγίτες Πρόσφυγες στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο» (εκδόσεις Νότιος Άνεμος, Δεκέμβριος 2017, εμπλουτισμένη επανέκδοση το 2018).

 

www.ert.gr

του Νάσου Μπράτσου

Κάθε εποχή έχει και τα προβλήματά της. Έτσι στο έμπα του 1929 η πρόληψη επιδημιών στην Καλαμάτα, οδήγησε στη λήψη συγκεκριμένων μέτρων ενάντια στους κινδύνους πανδημιών.

Όπως αναφέρει στις 17 Ιανουαρίου 1929 η εφημερίδα ΣΗΜΑΙΑ Καλαμών, στη συγκεκριμένη περίοδο η διαχείριση του ζωικού κεφαλαίου ήταν το πεδίο στο οποίο έπρεπε να υπάρξει προσοχή.

Οι συνθήκες σταυλισμού, ο τόπος και οι συνθήκες σφαγής των ζώων (ζήτημα που και σήμερα αποτελεί πονοκέφαλο σε πολλές περιοχές), ο τόπος εγκατάστασης και λειτουργίας χοιροστασίων, ο αυστηρός περιορισμός για κάθε οικογένεια να μην έχει πάνω από δέκα κότες, ώστε να μην υπάρχει «συνωστισμός» στο κοτέτσι και συνεπώς μεγαλύτερος κίνδυνος εμφάνισης ασθενειών, ήταν τα μεγάλα θέματα.

Ο «Χαρδαλιάς» και ο «Τσιόδρας» της εποχής, συμμετείχαν μαζί με τις αστυνομικές αρχές στην αρμόδια επιτροπή που αποφάσιζε τα συγκεκριμένα μέτρα.

Στα δεξιά της σελίδας διαβάζουμε και για «δια την επιδημίαν της γρίππης» στην Πάτρα.

www.ert.gr

Του Πιέρρου Ι. Τζανετάκου

Φθάνοντας στο Καστελλόριζο δεν αντιλαμβάνεσαι ότι στη θάλασσα της νοτιοανατολικής Μεσογείου εξελίσσεται μια ιδιότυπη ναυτική αντιπαράθεση μεταξύ του τουρκικού και του ελληνικού στόλου. Οι κάτοικοι θεωρούν ότι όλα αυτά που συμβαίνουν γύρω τους είναι φυσιολογικά, έρχονται ως συνέχεια των κενών προκλήσεων στις οποίες συνηθίζουν κάθε τόσο να προβαίνουν οι Τούρκοι. Άλλωστε με τους «απέναντι», τους κατοίκους του Κας, οι Καστελλοριζιοί είχαν ανέκαθεν εξαιρετικές σχέσεις, βασισμένες όχι μόνο στην καλή γειτονία και τον τουρισμό, αλλά και στις εμπορικές συναλλαγές.

Αυτή τη φορά, όμως, τα πράγματα φαίνεται να είναι διαφορετικά. Η παρουσία της Τουρκίας στην ευρύτερη περιοχή έχει στρατηγικά χαρακτηριστικά, θα έχει διάρκεια και αποτελεί την κύρια πτυχή της επεκτατικής πολιτικής του Ερντογάν. Υλοποιήθηκε σε πρώτο βαθμό με το ανυπόστατο τουρκολιβυκό μνημόνιο και τώρα επιχειρείται η συνέχισή της με την αμφισβήτηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας και συγκεκριμένα με την άρνηση της Τουρκίας να δεχτεί ότι το σύμπλεγμα των νησιών της Μεγίστης διαθέτει επήρεια, άρα και υφαλοκρηπίδα, κατ’ επέκταση και Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, όπως αυτά ορίζονται από το διεθνές δίκαιο.

Ο Τούρκος πρόεδρος δεν ενδιαφέρεται τόσο για τα όποια ενεργειακά κοιτάσματα μπορεί να κρύβει η βαθιά θάλασσα της Μεσογείου. Επιδίδεται σε μια λυσσώδη προσπάθεια «ν’ αποτινάξει τα δεσμά» της Συνθήκης της Λωζάννης ώστε το έθνος να γιορτάσει τα 100 χρόνια από την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας υπό νέα, αναθεωρημένα και προφανώς διευρυμένα σύνορα. Δύο δρόμοι υπάρχουν γι’ αυτόν: Ο ένας έχει εν μέρει ανοιχθεί καθώς ήδη μια ζώνη λίγων χιλιομέτρων του συριακού εδάφους βρίσκεται υπό τουρκική κατοχή, ενώ ο Ερντογάν θα είναι παρών στο τραπέζι που θα καθίσουν οι μεγάλοι του κόσμου για να χαράξουν τη νέα εδαφική πραγματικότητα στη Συρία. Πλην της επέκτασης, η Άγκυρα αποτρέπει μ’ αυτόν τον τρόπο μια πιθανή συνένωση του κουρδικού στοιχείου της Συρίας με τους Κούρδους της νοτιοανατολικής Τουρκίας, ενδεχόμενο που θα οδηγούσε την Τουρκία σε ένα ανεξέλεγκτο ντόμινο που- υπό όρους- θα μπορούσε να καταλήξει ακόμα και σε εδαφικό διαμελισμό της χώρας. Άλλωστε το κουρδικό πρόβλημα παραμένει ακόμα ως ο μεγαλύτερος φόβος στο συλλογικό υποσυνείδητο των Τούρκων, ισλαμιστών και κεμαλιστών.

Ο δεύτερος δρόμος είναι θαλάσσιος και αφορά την νοτιοανατολική Μεσόγειο, αλλά εκεί τα εμπόδια είναι ψηλότερα. Ένα από αυτά είναι και η πρόσφατη συμφωνία Αθήνας- Καΐρου για την οριοθέτηση των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών. Η ελληνική διπλωματία προφανώς γνώριζε ότι η υπογραφή με την Αίγυπτο εμπεριείχε μια σειρά από ρίσκα. Επέλεξε, λοιπόν, να ρισκάρει. Για κάποιους σωστά, για άλλους όχι. Σημασία έχει ότι η Ελλάδα κινείται, παίρνει πρωτοβουλίες και δημιουργεί και αυτή με τη σειρά της τετελεσμένα, κάτι που ανέκαθεν αποτελούσε αγαπημένο σπορ των Τούρκων. Σε περίπτωση που στο εγγύς ή το πιο μακρό μέλλον οι δύο πλευρές προχωρήσουν σε διαπραγματεύσεις, επί τάπητος θα υπάρχει όχι μόνο το μνημόνιο

Άγκυρας- Τρίπολης, αλλά και η ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία. Δεν είναι λίγοι οι αναλυτές, οι οποίοι επικεντρώνονται στην πολυήμερη παρουσία του Ορούτς Ρέις πάνω από την ελληνική υφαλοκρηπίδα, επισημαίνοντας τον κίνδυνο της ντε φάκτο αμφισβήτησης της ελληνικής εθνικής κυριαρχίας, η οποία θα μπορούσε μάλιστα να αξιοποιηθεί από τους Τούρκους και σε επιμέρους ζητήματα αναφορικά με τις θαλάσσιες ζώνες. Ήδη από την πρώτη κρίση του Ιουλίου το Στέιτ Ντιπάρτμεντ αναφέρθηκε σε «αμφισβητούμενα νερά». Μπορεί όλοι οι εταίροι σε Ευρώπη, ΝΑΤΟ και ΗΠΑ να καλούν τους Τούρκους να απόσχουν από στρατιωτικοποίηση της κατάστασης, αλλά μια πιθανή διαπραγμάτευση, ή ακόμα παραπάνω μια προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης είναι παντελώς διαφορετική υπόθεση, με άλλα δεδομένα και ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Στη Χάγη κανείς δεν τα παίρνει όλα, άρα κάθε διμερής ή ακόμα καλύτερα πολυμερής σύμπραξη της Ελλάδας με τα κράτη της περιοχής (Κύπρος, Ιταλία, Ισραήλ, Αίγυπτος) θα γείρει την πλάστιγγα ακόμα περισσότερο υπέρ της Αθήνας. Τις τελευταίες ώρες ήρθε (ξανά) να προστεθεί ακόμα ένα εμπόδιο για τους Τούρκους κι αυτό δεν είναι άλλο από τη Γαλλία, ουσιαστικά τη μοναδική ευρωπαϊκή χώρα που διακρατεί ειδική στρατηγική θέση όχι μόνο στη θάλασσα της Ανατολικής Μεσογείου, αλλά και στο έδαφος της Συρίας.

Για τους ακρίτες του Καστελλόριζου δεν είναι ευχάριστο να ακούν από το στόμα του Ερντογάν ότι το νησί τους είναι αποκομμένο από την Ελλάδα, ούτε και να βλέπουν τον τόπο τους μέσα στους κόκκινους χάρτες της «γαλάζιας πατρίδας». Καταλαβαίνουν ότι οι Τούρκοι αμφισβητούν το πιο απομακρυσμένο σημείο της ελληνικής επικράτειας προκειμένου να νομιμοποιήσουν τις διεκδικήσεις τους στα μάτια της διεθνούς κοινότητας. Είναι το Καστελλόριζο το αδύναμο σημείο της Ελλάδας; Όπως αποδείχθηκε και στις δύο κρίσεις η απάντηση είναι αρνητική. Οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις εμφανίστηκαν έτοιμες ν’ αντιμετωπίσουν κάθε πρόκληση, όχι μόνο πάνω και πέριξ του νησιού, αλλά σε όλη την περιοχή από τον 28ο μεσημβρινό έως και τα βορειοδυτικά της Κύπρου. Έπρεπε να βυθιστεί το Ορούτς Ρέις από τη στιγμή που μπήκε σε ύδατα πάνω από την ελληνική υφαλοκρηπίδα; Προφανώς όχι, διότι έτσι η Αθήνα θα έπεφτε στην παγίδα που της έστησε ο Ερντογάν και θα εμφανιζόταν ως η υπαίτια ξεσπάσματος ενός θερμού επεισοδίου με απροσδιόριστη προοπτική.

Όπως έχει διαμορφωθεί η κατάσταση, είναι σχεδόν αδύνατο για τον Ερντογάν να κάνει πίσω. Μια ματιά στα πρωτοσέλιδα του τουρκικού Τύπου αρκεί για να καταλάβει κανείς ότι ο τούρκος πρόεδρος θα συνεχίσει την επόμενη περίοδο να διατηρεί την ένταση τόσο στο πεδίο, όσο και στο δημόσιο διάλογο. Απομένουν, άλλωστε ακόμα πολλά στάδια εξέλιξης της κρίσης, με πρώτο τις νέες αδειοδοτήσεις στην τουρκική εταιρεία πετρελαίου για έρευνες μεταξύ Κρήτης, Ρόδου και Καρπάθου. Αυτό που πρέπει να έχουμε πάντα στο μυαλό μας είναι ότι ανεξαρτήτως της προσέγγισης με τη Ρωσίας και της εμφάνισής της ως κράτους- ταραξίας, η Τουρκία δεν παύει να αποτελεί έναν ισχυρό νατοϊκό σύμμαχο καθώς λειτουργεί ως το σημαντικότερο πάτημα της Δύσης στη Μέση Ανατολή. Πέραν αυτών οι εμπορικές σχέσεις και τα συμφέροντα της ΕΕ επί τουρκικού εδάφους δεν αφήνουν στις Βρυξέλλες περιθώρια αξιόλογων παρεμβάσεων. Οι γεωπολιτικοί συσχετισμοί ανατρέπονται, ενώ καλώς ή κακώς η Ελλάδα και η Κύπρος βρίσκονται σε μια περιοχή που όπως πάντα έτσι και σήμερα αποτελεί το μήλον της έριδος για τους

ισχυρούς. Εάν φτάσουμε σε σημείο διαπραγμάτευσης με την Άγκυρα η Ελλάδα θα κληθεί να πάρει κομβικές αποφάσεις, ορισμένες εκ των οποίων μπορεί να μη συμβαδίζουν με τις προσδοκίες όλων των Ελλήνων. Ζούμε σε έναν κόσμο που αλλάζει και αυτό είναι κάτι που θα πρέπει να το συνηθίσουμε.

www.ert.gr

του Νάσου Μπράτσου

Έντονες συζητήσεις και ανησυχία έχει δημιουργήσει στον τοπικό πληθυσμό, αλλά και στους παραθεριστές στην Ικαρία, τόσο η εμφάνιση κρούσματος covid19, όσο και οι συνθήκες συνωστισμού που εμφανίζονται σε oρισμένες διοργανώσεις ιδιωτών και όχι τοπικών συλλόγων, oι οποίοι τηρώντας υπεύθυνη στάση, έχουν αναστείλει τη διοργάνωση των γνωστών ικαριώτικων πανηγυριών και δικαίως διαμαρτύρονται με τις άδικες γενικεύσεις που πρόσφατα εμφανίστηκαν.

Μέσα στα παράπονα της τοπικής κοινωνίας, είναι ότι η πλειοψηφία των ΜΜΕ ασχολείται με το νησί σχεδόν μονοθεματικά με τα πανηγύρια και την μακροζωία και όχι με το συνεχή και πολύχρονο αγώνα που δίνουν τμήματα της τοπικής κοινωνίας σε αρκετούς δημιουργικούς τομείς. Στη μονόπλευρη και διαστρεβλωτική εικόνα έχουν συμβολή και ορισμένοι «τοπικοί» παράγοντες που την «πουλάνε» προς τα έξω στους πρόθυμους «αγοραστές», με αποτέλεσμα θέματα όπως η ακτοπλοΐα και η Υγεία σε ένα ακριτικό νησί, να θάβονται κάτω από τη σκόνη των πανηγυριών.

Μάλιστα πριν από λίγο καιρό, στέλεχος της δημοτικής αρχής δέχτηκε έκπληκτο, τηλεφώνημα από τουριστικό γραφείο που ζητούσε εναγωνίως και πιεστικά να μάθει αν θα γίνουν πανηγύρια γιατί το ζήταγαν σαν ενημέρωση οι υποψήφιοι πελάτες του.

Αποτέλεσμα αυτού είναι η δημιουργία μίας εικόνας για το νησί ως «διασκεδαστήριο» χωρίς όρια και μέτρα, με κατοίκους Zorba the Greek, αδικώντας όλη την υπόλοιπη δραστηριότητα που δύσκολα βρίσκει διέξοδο στα ΜΜΕ.

Πριν μερικά χρόνια σε διαφήμιση μπύρας προβλήθηκε σαν «πρότυπο» νέου του νησιού, ένας κοιμήσης φαντάρος και εκεί είχαμε διαμαρτυρίες από τον τοπικό πληθυσμό.

Δεν θα ασχοληθούμε με το κατά πόσο διάφοροι ιδιώτες παραβιάζουν ή όχι τις ρυθμίσεις προστασίας από την πανδημία, αυτό είναι δουλειά συγκεκριμένων υπηρεσιών, όπως και οι ανακοινώσεις προς τα ΜΜΕ που αντιστοιχούν στις συγκεκριμένες ενέργειες.

Θα καταγράψουμε όμως ότι αξίζει τον κόπο να ανακαλύψουν τα ΜΜΕ και τις δημιουργικές δράσεις στις τοπικές κοινωνίες και να τις προβάλλουν, ενώ η πολιτεία οφείλει να τις στηρίξει. Από αυτές η Ικαρία έχει ήδη καταγράψει πλεόνασμα, ικανό να τη βοηθήσει να αντιμετωπίσει παρακμιακά φαινόμενα.

Επισυνάπτουμε ορισμένες από αυτές που είχαμε την τιμή να καταγράψουμε.

«Eργάνη Αθηνά»: Από το 1922 έως σήμερα – Ο δραστήριος σύλλογος γυναικών στην Ικαρία (pic)

Δημιουργικές και δραστήριες – Ο συνεταιρισμός των γυναικών στην Ικαρία

Η θεατρική ομάδα Ικαρίας DUENDE στο ert.gr

Aγώνες στίβου και αθλητισμός βάσης στο «ξερό» (pic)

Ένα ενδιαφέρον Λαογραφικό Μουσείο στο κτήμα Αφιανέ

Παραδίδει μαθήματα ζωής και δημιουργίας στα 105 της χρόνια (pic)

Α.Ο. Μεσαριάς: Κυψέλη του ερασιτεχνικού αθλητισμού στην Ικαρία

Ζαχαρίας Παρήμερος: Μπάσκετ υποδομών στις εσχατιές του Αιγαίου

Δεύτερη παρουσίαση του βιβλίου για τη ζωή του Νείλου Φουτρίδη

«Γιδοπροβάτεια»: Το νέο βιβλίο της Αγγελικής Παριάρου

Στάση εργασίας στο νοσοκομείο της Ικαρίας για να τιμηθεί το πλήρωμα του ΕΚΑΒ που έχασε τη ζωή του πριν 13 χρόνια

Βιβλιοπαρουσίαση: «Εκατό χρόνια Ικαριακής Εξωτερικής μετανάστευσης 1892 – 1991»

Διάλεξη για τα αρχαία και μεσαιωνικά ναυάγια στους Φούρνους Κορσεών

«Στα κρύα του λουτρού» έμειναν οι επισκέπτες των λουτροπηγών της Ικαρίας

Επίσκεψη στη Μονή της Οσίας Θεοκτίστης (φωτορεπορτάζ)

Εκδηλώσεις τιμής και μνήμης για τους πολιτικούς εξόριστους στη Μονή του Μουντέ

Η προέλευση της φράσης «Ούλοι εμείς εφέντη»

«Απολύεσαι εν πλω!»: Εκδηλώσεις βιβλιοπαρουσίασης στην Ικαρία

Διαβάστε την Κυριακή 9/8/2020 στο ert.gr: Γεράσιμος Μαυρογεώργης: «από όσα η μνήμη κράτησε»

www.ert.gr